“Kendini tanı” der Sokrates… Kendini teşhis ve kendine birinci evvel sen yardım et manasında duymak gerekir bu kelamı… Zira ruhsal sıkıntıların bilimsel yollarla tedavisi olan psikoterapiye gereksinim duymadan ve bir psikoterapiste başvurmadan evvelki etaplarda, insan kendi kendinin terapisti olabilecek ve ruhsal meseleleriyle baş edebilecek marifet ve güce sahiptir. İş, bu gücün ve marifetin nasıl kullanılacağını bilmekte biter. Bunun da birinci şartı “kendini tanımak”tır.
Örneğin, şöyle düşünebiliriz: Yeni bir aygıt aldığımızda, onu kullanma kılavuzunu okumadan bildiğimiz kadarıyla kullanırsak, en tesirli ve hakikat biçimde kullanıp kullanmadığımızdan emin olamayız; üstelik yanılgılı kullanarak ziyan verip bozulmasına neden olabiliriz. Benzeri halde kendimizi tariften, kendimizle ilgili hakikat ve kâfi bilgiye sahip olmadan, his, fikir ve duyumlarımızın farkında olmadan hem kendimizi, sevdiklerimizi ve hayatı olduğu üzere koşulsuzca sevip kabul edemez hem etrafımızla tesirli ve sağlıklı ilgiler kuramaz hem de kendimizi ve hayatımızı dışarıdan gelen tesirlere karşı yanlışsız bir formda konumlandıramayız. Bunun sonucunda da yaşadığımız ruhsal problemlerin üstesinden gelebilmemiz mümkün olmaz. François de la Rochefaucauld’un dediği üzere:
Çoğu vakit insan kendi kendini yönettiğini sanır ancak aslında yönetilir. Başıyla bir emele gerçek yönelirken, gönlü hiç fark ettirmeden onu bir öbür tarafa sürükler.
Kendini tanımak…
“Sen kendini tanımadığından neşelenmedin, huzura kavuşmadın. Şayet kendini tanısaydın, sende kimin konuk olduğunu bilirdin; memnuniyetsizlik, huzursuzluk denilen şeyler sana bir daha gelmezdi” demiştir Mevlana… Bu nedenle kendini tanımak, kişinin tüm ruhsal ve fizikî özelliklerini, güçlü ve zayıf taraflarını, emel ve bedellerini, yeteneklerini ve hünerlerini bilmesi, his, niyet ve davranışlarının farkında olmasıdır. Kendi davranışlarının farkında olma ve kendi kendini tahlil etme, kendini daima ve dürüst bir biçimde imtihandan geçirmeyi kapsar.
Kendini tanıyan kişi yaşadıklarının farkında olur ve bunları gerçek bir halde kıymetlendirir, yaşayabilecekleri karşısında neler hissedeceğini, neler düşüneceğini ve nasıl davranacağını öngörür ve buna nazaran hareket eder. İnsan kendisini verimli ve tesirli, ömrünü da manalı bir hale getirmek için kendini güzel tanımalı, gelişim suratını, ilerleme isteğini, hayattan ve kendisinden neler beklediğini, bu istek ve beklentilere ulaşmak için neler yapabileceğini, dünyada varoluş emelini ve bu hedefe uygun olarak yapması gerekenleri yeterli düşünmeli, öğrenmeli ve sorumluluk alarak yapmalıdır. İnsanın kendini tanıması, davranışlarını gözlemesini, yorumlamasını ve yorumlarının doğruluğunu sonraki yaşantıları ile sınamasını, karşılaşacakları ile cesurca yüzleşebilmesini ve yaşadığı hislere katlanabilmesini gerektirir. Bu süreçte vakit zaman oburlarının değerlendirmelerini alması ve başka beşerler üzerinde yarattığı tesirleri gözlemesi faydalı olur.
Kendi kendinin terapisti olmak…
Vücudumuzu ve organlarımızı tanırız; hangi organımızda bir sorun olduğunu çabucak anlarız zira olağan fonksiyonlarını yerine getirirlerken onların farkında bile olmadığımız halde, rastgele bir sorun nedeniyle bu fonksiyonlarda oluşan aksaklıklardan sonra ortaya çıkan belirtileri çabucak fark eder ve bir şeylerin yolunda gitmediğini anlarız. Rahatsızlığımızı gidermek için evvel konutta kendimiz deva ararız.
Başımız ağrıyorsa ağrı kesici ilaç içeriz, karnımız ağrıyorsa sıcak su torbası koyarız, boğazımızda bir sorun varsa tuzlu suyla gargara yaparız. Böylelikle, değerli bir nedenden kaynaklanmayan bir ağrıyı çekmekten kendi kendimizi tedavi ederek kurtuluruz ya da daha önemli bir durum varsa, ağrıyı dindiremezsek bile en azından doktora gidene kadar hafiflemesini sağlamış oluruz. Ne var ki, kelam konusu olan ruhsal rahatsızlıklar olunca tıpkı halde davranmayız zira ruhsal sıkıntılar ekseriyetle fizikî belirti vermediği için, fark edilmeleri ve kabul edilmeleri nitekim zordur. Fark edemediğimiz için de sorunun tahliline yönelik yapabileceğimiz kolay bir şeyi yapma talihimiz olmaz ve bu yüzden de sorun bir kartopu üzere büyümeye devam eder.
Oysa tıpkı fizikî acılarda olduğu üzere ruhsal acılarda da birinci müdahaleyi yaparak kendimizi rahatlatabilir ve tahminen de müdahale edilmezse büyüyüp değerli bir sorun haline gelecek süreksiz bir durumu en başından çözebiliriz. Öbür bir deyişle kendi kendimizin terapisti olabiliriz, kendimizden haberdar olabiliriz.
Jules Bernard’ın dediği üzere:
Toprağında güçlü bir altın damarının olduğundan habersiz toprak sahibi üzere, beşerler da kendi zayıf ve kuvvetli taraflarını çok vakit bilemezler.
İnsan içindeki altın pahasındaki bilgileri fark ettiğinde kendinden de haberdar olur. Kendimizden ne kadar habersiz olduğumuzu, hayatımıza üstten ve dışarıdan bakıp gözden geçirerek ve yazdıklarımızı tekrar okurken anlarız. Bunun için gerekli olan birinci şey kendimizi tanımaktır lakin bunun için sırf sezgisel bir farkındalık kâfi olmaz; bir yanı eksik kalır. Bu eksiklik de bilgi ile tamamlanabilir. Muhtaçlığımız olan bilgi, insan psikolojisinin temel özellikleri ve süreçlerinin işleyişi ile ilgili temel bilgilerdir. Bu bilgilere sahip olmamız, davranışlarımız, fikirlerimiz ve hislerimiz konusunda yanlışsız değerlendirmeler yaparak kendimizi tanıma sürecini tamamlamamızı sağlar ve kendi kendimizin terapisti olmamıza yardımcı olur. Zira kendi kendisine yardım etmeyi bilmeyene, kimse yardım edemez. İşte En Uygun Terapistim BEN kitabımın gayesi bu bilgileri sunarak kendinizi tanıma sürecinizde size katkı sağlamaktır. Unutmayın; hayatınızı kendinizi tanıdığınız ölçüde güzelleştirebilirsiniz.
E. Cummings’in dediği üzere:
Yalnızca kendiniz olmak demek, sizi kendinizden diğer herkese dönüştürmek için elinden geleni gerisine koymayan bir dünyada, her insanın girebileceği o en güçlü savaşa girmek ve durmaksızın savaşmak demektir.
Web
YouTube