Ankara’da evvelki gün Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşen Avrupa Birliği Genişlemeden Sorumlu Komiseri Oliver Varhelyi temaslarının sonunda Hürriyet’in sorularını yanıtladı. Varhelyi memleketler arası toplumun zelzele nedeniyle yaşanan büyük hasarla orantılı olarak Türkiye’ye yardım etmeyi istediğini söyledi. “Depremi birinci duyduğumda inanamadım. Bunun inanılmaz bir trajedi olacağını anladım” diyen Varhelyi, mart ayında yapılması planlanan Avrupa Birliği Donörler Konferansı hakkında da bildiriler verdi.
Depremi birinci duyduğunuzda aklınızdan neler geçti?
Depremi birinci duyduğumda inanamadım. Bu büyüklükte bir sarsıntı daha evvel hiç görülmedi Avrupa ya da Asya’da. Bildiğim kadarıyla en son Fukuşima olmuştu. Haberleri duyunca şoke oldum. Daha sonra etkilenen alanın ne kadar büyük olduğunu, sarsıntının merkezinin ne kadar büyük bir alan olduğunu öğrendiğimizde bunun inanılmaz bir trajedi olacağını anladım.
BÖLGE TEKRAR İNŞA EDİLECEK
Ekonomik maliyeti konusunda bir ön tespit var mı Avrupa Birliği’nde?
Çok sayı lisana getiriliyor lakin bunların birden fazla iddia, zira şimdi bir maliyet ortaya koymak için çok erken. Biz yanlışsız tespitin nasıl yapılabileceği konusunu da ele aldık buradaki görüşmemizde. O denli görünüyor ki, Birleşmiş Milletler Kalkınma Ajansı, Avrupa Birliği, Dünya Bankası ve Türk yetkililerle bu çalışmaları birlikte yapacağız. Bu basamakta size bir sayı söylemek için çok erken. Burada yetkililerden kimi somut sayılar duydum fakat dediğim üzere şimdi net bir sayı lisana getirmek için çok erken. Neredeyse bu bölgede tüm coğrafya tekrar inşa edilecek. Anlıyorum ki hâlâ ayakta olsalar bile kimi binaların dahi yıkılıp tekrar yapılması gerekecek. Şunu fark etmemiz gerekiyor: Taban yer değiştirdi.
ARNAVUTLUK ÖRNEĞİ
Arnavutluk için de zelzele nedeniyle bir konferans yapılmıştı, lakin sarsıntı buna nazaran çok daha az hasar vermişti. Arnavutluk için 1 milyar Euro’nun üzerinde para toplanmıştı, Türkiye için bir beklenti var mı sanki?
Benim bir beklentim var lakin şu anda sizinle bunu paylaşabilecek durumda değilim. Bu Donörler Konferansı’nı en az Arnavutluk örneği ile orantılı, en az onun kadar başarılı tamamlamak istiyoruz. Hatırlarsanız o vakit 1.15 milyar Euro toplanmıştı, o gün de bu para beklentilerin çok üzerindeydi. Vermek istediğimiz bildiri şu: Memleketler arası toplum yardımcı olmak istiyor. Ve memleketler arası toplum hasarla orantılı olarak yardımcı olmak istiyor.
ŞEFFAFLIK İSTENECEKTİR
Bu para toplandıktan sonra Türkiye’nin kullanımı konusunda koşullar olacak mı?
Bunu konuşuyoruz. Farklı modeller var paranın kullanımı ile ilgili. Arnavutluk’ta kullandığımız modeli kullanabiliriz. Yine inşaya geldiğinde iş, sanırım milletlerarası toplum para harcanırken şeffaf olunduğunu görmek isteyecektir. Bir yandan da uygulamanın bir modülü olmak isteyebilir memleketler arası toplum. Lakin şimdi her şey çok yeni. Üzerinde çok çalışacak vaktimiz olmadı, zati bu yüzden buraya geldik. Yalnızca ihiyaçları dinlemek değil paranın kullanımı ile ilgili modellemeyi de ele aldık. Şimdiye kadar temellerini belirledik. Bundan sonra gruplarımız bu çalışmaları yürütecek.